Od lat zbieramy i weryfikujemy informacje o wrakach znajdujących się w wodach naszego kraju. Na początku 2010 roku do członków naszego stowarzyszenia dotarła informacja o wraku holownika parowego, znajdującego się w jednym z kanałów dochodzących do Jeziora Dąbie koło Szczecina.
W 2012 roku stowarzyszenie otrzymało zgodę Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej oraz Zachodniopomorskiego Urzędu Ochrony Zabytków na prowadzenie poszukiwań na Jeziorze Dąbie. Wrak sonarem bocznym w lipcu 2012 roku zlokalizowali dla stowarzyszenia pracownicy firmy Escort. 26 sierpnia 2012 roku zostało przeprowadzone pierwsze nurkowanie na wraku, w celu jego identyfikacji. Dalsze badania wraku prowadzone były w ścisłej współpracy z firmami ESCORT oraz UW Service i trwały przez kolejne lata.
Dzięki materiałom archiwalnym dostarczonym przez Andrzeja Danilewicza, a szczególnie Waldemara Danielewicza, który udostępnił archiwalne zdjęcie Holownika Bolek, została przeprowadzona ostateczna identyfikacja jednostki. Lech Łucki oraz Lech Kocela przekazali stowarzyszeniu oryginalne plany stoczniowe jednostki.
W 2015 roku stowarzyszenie otrzymało zgodę na wydobycie wraku. Na przeszkodzie stanął jednak brak środków nie na wydobycie tylko na przeprowadzenie kompleksowej konserwacji całego holownika, członkowie stowarzyszenia zdawali sobie sprawę z faktu, że po wydobyciu wraku będzie on narażony na błyskawicznie zachodzące procesy korozji.
Na dzień dzisiejszy jest to jedyny, przedwojenny, kompletny holownik parowy, który dotrwał do naszych czasów na terenie Polski. Tego typu jednostek było kiedyś bardzo dużo w każdym porcie, były to tzw. czarne konie pociągowe, dzięki którym dany port żył i mógł funkcjonować. Ten cudem zachowany holownik jest nie tylko historią miasta Szczecin, ale przede wszystkim historią Portu Szczecin, dlatego warto zrobić wszystko, żeby go wydobyć, wyremontować i zachować dla kolejnych pokoleń Polaków.
Rys historyczny jednostki:
Prawdopodobnie wybudowany w jednej z holenderskich stoczni w 1912 lub raczej 1927 roku. Brak jest zachowanych dokładnych informacji o losach holownika przed 1945 r. W 1927 roku być może przeszedł remont, podczas którego wyposażono go w maszynę parową Van Smith o mocy 120 KM. Nieznane są jego losy w trakcie działań wojennych 1939-1945.
W 1947 roku jego wrak został wydobyty z dna Zalewu Wiślanego i wyremontowany w Stoczni Rzecznej w Elblągu. Od 1948 roku już jako „Bolek” figurował w spisie jednostek w Urzędzie Morskim w Gdyni. W 1950 roku przekazany został Przedsiębiorstwu Robót Czerpalnych i Podwodnych w Gdańsku. Od 1956 roku figurował w Bazie Sprzętu PRCiP w Szczecinie. Wycofany w 1968 roku. Rok później przekazany został Lidze Obrony Kraju w Szczecinie. Zatonął na początku lat 70-tych, w wyniku zbiegu różnego rodzaju okoliczności.
Dane techniczne: (archiwum Polskiego Rejestru Statków)
długość: 18,00 m
szerokość: 4,51 m
zanurzenie: 1,98 m
wyporność: 37 BRT
napęd: 1 maszyna parowa podwójnego rozprężania firmy Van Smith, Rotterdam
moc: 120 KM
prędkość max: 9,5 węzła
załoga: 6 osób
Podziękowania:
Waldemar Danielewicz
Andrzej Danilewicz
Ewa Stanecka – ówczesny Zachodniopomorski Wojewódzki Konserwator Zabytków
w Szczecinie
Andrzej Kreft – Dyrektor Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w Szczecinie
Firma ESCORT Sp z o.o.
Zakład Robót Hydrotechnicznych i Podwodnych UW Service
Lech Kocela – Muzeum Narodowe Szczecin
Lech Łucki, Jarosław Jarzyński
Badania wraku w latach 2012-2020 prowadziło Zachodniopomorskie Stowarzyszenie Dziedzictwo Morza przy współpracy firmy Escort, Zakładu Robót Hydrotechnicznych i Podwodnych UW Service oraz Muzeum Narodowego w Szczecinie i Muzeum Oręża Polskiego w Kołobrzegu. W pracach brali udział m.in.: Aleksander Ostasz, Paweł Mikołajewski, Marcin Motyliński, Paweł Adamski, junior Aleksander Ostasz, Dariusz Pietruszka, Wojciech Kocewicz, Katarzyna Pietruszka, Jędrzej Kocewicz, Michał Grabowski, Marek Matejski, Tomasz Jankowski, Przemek Korzeniewski.
Sprzęt używaty podczas prac:
Sonar skanujący MS1000 (900-1100kHz) firmy Kongsberg Mesotech
GPS Trimble SPS 551 pracujący w trybie DGPS
Kamera akustyczna ARIS – Sound Metrics Inc
Jednostka hydrograficzna s/y „Jędrek”
